ایسنا:
در حالی که تاکنون تشخیص تقلبات برنج با دشواری‌هایی همراه بوده است، گروهی از محققان یکی از شرکت‌های دانش بنیان ایرانی از طریق انگشت نگاری ژنتیکی موفق به تهیه شناسنامه ژنتیکی برای ۲۰۰ رقم برنج تجاری دنیا شده است.

به گزارش ایسنا، «آمار دقیقی از میزان تقلب در برنج‌های عرضه شده نمی‌توان ارائه داد و تنها چیزی که می‌توان گفت، این است که میزان آن زیاد و از تصور بیشتر است. متقلبان همچنان به کار خود ادامه می‌دهند و تشخیص تقلب آنها دشوار است، ولی غربالگری‌های لازم باید انجام شود تا میزان تقلب مشخص شود»؛ این گفته محققان در حوزه اصالت مواد غذایی در حوزه برنج است.

این تقلبات تنها در مورد برنج نیست، بلکه شامل محصولاتی چون گندم می‌شود. این تقلبات می‌تواند شامل درصد بالای شکستگی، کیفیت پایین‌تر از حد استاندارد و یا مخلوط شدن آن با انواع نامرغوب باشد.

تا پیش از اینکه روش‌های ژنتیکی برای تشخیص تقلب در برنج به‌کار برده شود، شکل ظاهری برنج‌ تقلبی ازلحاظ ریخت و مورفولوژی قابل‌تشخیص نبود و متقلبان، برنج‌ها را به‌گونه‌ای ترکیب می‌کردند که از لحاظ شکل ظاهری هم نمی‌شد تشخیص داد که برنج‌تقلبی است یا خیر.

در حال حاضر روش‌هایی بر پایه DNA وجود دارد و دقیقاً بر اساس نوع برنج، انگشت‌نگاری ژنتیکی انجام می‌شود که در اصطلاح به آن دی‌ان‌ای فینگرپرینت (DNA fingerprinting) گفته می‌شود. بر اساس DNA می‌توان تشخیص داد که برنج چه نوع رقمی است و چند درصد در آن اختلاط وجود دارد.

این روش را یکی از شرکت‌های دانش بنیان عرضه کرده است. این روش در تنها آزمایشگاه دنیا فقط بر روی اختلاط چند رقم برنج باسماتی کار شده است، ولی محققان این شرکت ایرانی موفق به شناسنامه دار کردن ۲۰۰ رقم برنج تجاری دنیا شدند که از این تعداد ۱۲۰ رقم برنج ایرانی و مابقی برنج خارجی است و برای همه این نوع ۲۰۰ رقم برنج انگشت‌نگاری ژنتیکی صورت گرفته است.

حسام شعبانی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه این شرکت در سال ۱۳۹۰ تاسیس شده است، افزود: آغاز فعالیت ما با همکاری با آزمایشگاه سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در زمینه تست تقلبات غذایی بوده است.

وی تشخیص حلال در داروها و تشخیص فرآورده‌های دستکاری شده ژنتیکی را از دیگر زمینه‌های تحقیقاتی این شرکت نام برد و اظهار کرد: ما در این راستا توانستیم برای ۲۰۰ رقم تجاری دنیا شناسنامه ژنتیکی تهیه کنیم. این امر در راستای جلوگیری از تقلبات بوده است و همچنین می توانیم درصد اختلاط را برای تجارت برنج تشخیص دهیم.

شعبانی با بیان اینکه این طرح روشی است که صفر تا ۱۰۰ آن در این شرکت پیاده سازی شده است، تصریح کرد: در  حال حاضر تنها آزمایشگاه موجود در دنیا این آزمایشات را در کشور آلمان تنها بر روی چند رقم برنج باسماتی اجرایی کرده است، ولی ما ۲۰۰ رقم را می توانیم شناسایی کنیم و درصد اختلاط را اعلام کنیم.

وی با بیان این که تقلبات برنج در ایران زیاد است و شناسایی ما بر اساس DNA موجود در برنج انجام می شود، تصریح کرد: نواحی ای در DNA برنج وجود دارد که این نواحی نقاط تمایز این برنج ها محسوب می شود و ما با آزمایش هایی که به صورت شبانه روزی در مدت ۲ سال انجام دادیم، نقاط تمایز میان برنج را توانستیم شناسایی کنیم و از آن برای تمایز استفاده کنیم.

شعبانی تاکید کرد: این روش در حال حاضر برای شناسایی تقلبات برنج وارداتی استفاده می شود.