اقتصاد ایران:
سازمان حج و زیارت بعد از آن‌که در سال ۹۹ حج لغو شد، وعده داد هزینه ارزی زائران ایرانی برای حج بعدی گران نشود، اما حالا که عربستان تصمیم گرفته زائران خارجی را برای حج امسال بپذیرد، زمزمه‌های افزایش هزینه به گوش می‌رسد.

به گزارش ایسنا، عربستان به تازگی اعلام کرده حج امسال را با حضور زائران خارجی برگزار می‌کند. دولت سعودی هنوز جزئیات بیشتری را اعلام نکرده و معلوم نیست امسال حج با چه تعداد زائر برگزار شود و سهم هر کشور چقدر باشد. این کشور سال گذشته با همه‌گیری ویروس کرونا، حج را با حضور ۱۰ هزار نفر از ساکنان عربستان تحت تدابیر سختی برگزار کرد که در بین آن‌ها نیز خارجی‌های مقیم عربستان حضور داشتند.

روزنامه‌های عربستان هزینه حجِ محدود آن سال (۲۰۲۰) را رقمی بین ۳۷۰۰ تا ۴۹۰۰ ریال سعودی اعلام کردند. مرور رسانه‌های کشورهای اسلامی به این پیام می‌رسد که در صورت حضور زائران خارجی در حج ۲۰۲۰ هزینه‌ها تا حدود دوبرابر افزایش خواهد یافت. هرچند، حج آن سال بدون حضور زائران خارجی برگزار شد. اکنون که عربستان از تصمیم تازه خود برای برگزاری حج با حضور زائران خارجی خبر داده، بار دیگر زمزمه‌های افزایش هزینه حج امسال بلند شده است.

اکبر رضایی ـ معاون حج و عمره سازمان حج و زیارت ـ نیز با اشاره به شرایط متفاوت حج سال گذشته و امسال ابراز امیدواری کرده که امسال حج با حضور درصدی از زائران کشورهای اسلامی برگزار شود و در ادامه گفته است: کرونا بر شرایط برگزاری حج هم سایه می‌اندازد و برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی و به سبب محدودیت‌ها، هزینه‌ها احتمالا افزایش می‌یابد.

او برای روشن شدن موضوع مثال آورده که قبلا اسکان زائران در اتاق‌های هتل، چهار تا پنج‌نفره بود، اما با توجه به شرایط کرونایی امسال، الزاما باید دو نفر در یک اتاق اقامت داشته باشند و همچنین هزینه‌های بهداشتی و لوازم و ... افزایش هزینه‌ها را در پی دارد.

اکبری گفته که سازمان حج امیدوار است دست‌اندرکاران و کشور میزبان با نگاه حمایتی از واحدهای خدمات‌دهنده تدابیری بیاندیشند که هزینه تمام‌شده حجاج افزاش زیادی نداشته باشد.

سال گذشته در تیرماه، وقتی عربستان اعلام کرد مناسک حج را محدود و داخلی برگزار می‌کند، بعثه مقام معظم رهبری و سازمان حج و زیارت در بیانیه‌ای مشترک تایید کردند که زائران ایرانی به سرزمین وحی اعزام نخواهند شد و قول دادند سهمیه آن‌ها برای حج بعدی محفوظ خواهد ماند. سهمیه حج ایران برای سال ۹۹ بالغ بر ۸۷ هزار و ۵۵۰ نفر تعیین شده بود که بنا به گفته مسؤولان سازمان حج در آن سال، ۹۵ درصد این جمعیت ثبت‌نام کرده بودند.

هزینه سفر حج در آن سال برای هر نفر، متغیر از ۳۲.۵ میلیون تا حدود ۴۱ میلیون تومان تعیین شده بود که در دو قسط دریافت می‌شد. تا زمانی که عربستان تکلیف حج را مشخص کند، قسط اول به مبلغ ۲۵ میلیون تومان پرداخت شده بود. رییس سازمان حج و زیارت در همان روزها به زائرانی که ثبت نام کرده بودند با این وعده که اگر انصراف ندهند، سهمیه آن‌ها برای حج بعد محفوظ می‌ماند، درباره سرنوشت پول حاجی‌ها توضیح داده بود: در صورت برگزار نشدن حج، سازمان حج و زیارت به جای سرمایه‌گذاری ریالی به نیابت از این زائران، قراردادهای مسکن و حمل و نقل و تدارکات را با لحاظ شرایط اضطراری در عربستان می‌بندد و این خدمات در سال بعد بر مبنای قراردادهای امسال (۱۳۹۹) به زائران ما ارائه می‌شود و تحولات اقتصاد جهانی و نرخ برابری ارز و ریال و هرگونه افزایشی در نرخ‌ها متوجه هزینه‌های اعزام حجاج ما در سال آینده نخواهد شد.

 او تاکید کرده بود: هزینه‌های ارزی صرفاً در صورت برگزار نشدن حج و موکول شدن قراردادها به سال آینده، تغییر نخواهد کرد و فقط درصد اندکی از هزینه‌های حجاج مانند عوارض، ویزا، هواپیما، سازماندهی و آموزش ممکن است در سال آتی تغییر کند، اما بخش عمده هزینه سفر حج برای زائران ثبت‌نامی امسال ثابت خواهد بود و مشمول افزایش‌ها نمی‌شود.

هیأت وزیران نرخ ارز تخصیصی برای قیمت‌گذاری حج ۱۳۹۹ را بالغ بر ۱۰ هزار تومان تعیین کرده و سازمان حج و زیارت بر این اساس گفته بود: تلاش می‌کنم نرخ حج امسال برای زائرانی که ثبت‌نام قطعی کرده‌اند، در بانک مرکزی تثبیت شود و این قیمت برای سال آینده محفوظ بماند.

رییس سازمان حج و زیارت در شهریورماه ۹۹ اعلام کرد که تا پیش از بسته شدن ۷۴ هزار و ۸۰۰ زائر ثبت نام خود را به انجام رسانده و مرحله اول هزینه سفر خود (۲۵ میلیون تومان) را واریز کرده‌اند و حالا برای بهره‌مندی از نرخ ارز مصوب ۹۹، باید دومین مرحله هزینه سفر را پرداخت کنند.

او همچین اطلاع داد که مبلغ ۱۸۰۰ میلیارد تومان وجه دریافتی از زائران در مرحله اول برای خرید ارز به حساب بانک مرکزی واریز شده و این مبلغ به عنوان حواله ارزی برای حج آینده به حساب زائران منظور شده است.

طبق برآورد رییس سازمان حج و زیارت در سال ۹۹، هزینه ارزی مورد نیاز هر زائر بین ۳۰۰۰ تا ۳۲۰۰ دلار بود که اعتقاد داشت اگر آن را تثبت نکرده بودند و نرخ ارز را به نرخ سال آینده موکول می‌کردند، امکان افزایش قیمت با توجه به نوسانات احتمالی نرخ ارز چشم‌گیر می‌شد.

اگرچه، نرخ ارز از سال گذشته تا کنون تغییر چندانی نداشته، اما آن‌چنان که مسؤولان سازمان حج و زیارت نیز اشاره کرده‌اند، برخلاف وعده قبلی آن‌ها، این پیش‌بینی مطرح است که محدودیت‌های ویروس کرونا و تدابیر سختگیرانه احتمالی عربستان، هزینه‌های ارزی حج امسال را با افزایش مواجه کند. از طرف دیگر، مسؤولان این سازمان از همان سال گذشته احتمال افزایش هزینه‌های ریالی حج به ویژه بلیت هواپیما را نیز داده بودند.